Noclegi nad morzem w Polsce

Wycieczki Samochodowe w okolice Sopotu

19 lipiec 2013r.

WYCIECZKI SAMOCHODOWE Z Sopotu wyjazd al. Niepodległości. — 3,5 km Oliwa (trasa 7). Minąwszy centrum widzimy po prawej ,,01ivię", duży zespół sporto-wo-widowiskowy, a w głębi gmachy Uniwersytetu Gdańskiego. — 4,5 km Wrzeszcz, wielka dzielnica Gdańska. Jako wieś Vriest, wymieniona w 1263. Rozwój w XIX i XX w. Rozbudowany na obszernej płaszczyźnie i w malowniczych dolinach. Szczególnie piękna zabudowa willowa w Jaśkowej Dolinie (ul. Jaśkowa Dolina), objęta ochroną konserwatorską. Zachowało się we Wrzeszczu kilka dworków z XVIII w. przy ul. Srebrniki 1, Wajdeloty 13, klasycystyczny dworek Uphagenów (Pałac Ślubów) przy ul. Grunwaldzkiej 5 i inne. W północnej części Wrzeszcza, przy ul. Chrobrego cmentarz pomordowanych Polaków z Gdańska i Pomorza Gdańskiego. Na zachód od niego nowa zabudowa blokowa na wielkiej przestrzeni, m. in. na terenie d. lotniska i na Zaspie, od której ta nowa dzielnica wzięła nazwę. Ul. Grunwaldzka, główna arteria Wrzeszcza przechodzi w al. Zwycięstwa z czterorzędową aleją lipową, długości ponad 2 km, założoną w 1770 przez gdańskiego burmistrza Daniela Gralatha. Na prawo w głębi wielki zespół gmachów Politechniki Gdańskiej, a dalej Akademii Medycznej. Po lewej Technikum Budowy Okrętów, dawnć Conradinum, następnie liczne wille i dziwaczny architektonicznie budynek Opery i Filharmonii Bałtyckiej, powstały z rozbudowy dawnej hali sportowej. W tej sali sądzony był po wojnie gauleiter Albert Forster, kat Polaków pomorskich. Skazano go na śmierć i powieszono. Dalej mijamy po lewej gmach Ośrodka Sportowego Politechniki Gdańskiej, a następnie czołg-pomnik, na którym por. Julian Miazga z obsadą przebył szlak bojowy od Smoleńska do Gdyni. Po prawej stronie alei wielki głaz z tablicą, na której nazwiska polskich harcerzy, pomordowanych przez Niemców. Wzdłuż alei ciągną się po obydwu stronach parki założone po wojnie na miejscu dawnych cmentarzy. Przy końcu alei, za dużym trawnikiem widać cmentarze. Ną prawo od nich, przy ul. Giełguda znajduje się cmentarz 3089 żołnierzy radzieckich, poległych w 1945 w walkach o Gdańsk, z okazałym Mauzoleum. W sąsiedztwie cmentarzy, tuż za stacją benzynową rysuje się na tle nieba potężny Bastion Jerozolimski z XVII w., pamiętający ciężkie walki o Gdańsk na tym terenie w 1734, 1807 i 1813. Jest to rejon Grodziska, miejsca domniemanego grodu pogańskich Pomorzan. Z alei przez teren zwany Bramą Oliwską (miejsce dawnej bramy obronnej) wjeżdżamy na wiadukt Błędnik (nazwa od Labiryntu, zwanego też Błędnikiem od skomplikowanego układu ścieżek w zieleńcu, który istniał dawniej w tym rejonie). Po lewej wielki gmach DOKP z 1913, przed wojną jeden z ośrodków polskiego życia w Wolnym Mieście Gdańsku. Następnie zielony wieżowiec z 1977, siedziba Centrum Techniki Okrętowej, budowana od góry w dół (platformami pięter wspieranych na betonowych słupach — pylonach). Wysokość gmachu 70 m, 20 kondygnacji. Jesteśmy na terenie Starego Miasta, jednej z historycznych dzielnic starego Gdańska. Po prawej Dworzec Główny, neorenesansowy budynek z 1900. Neorenesansowa wieża zegarowa posiada wysokość 48 m i służy jako wieża ciśnień. Wypalony w 1945 gmach odbudowano i zmodernizowano. Po lewej widać naprzeciw dworca hotel "Orbis-Monopol", bliżej gotycki kościółek św. Elżbiety z 1394 i obok siedzibę KW PZPR. Naprzeciw ruina Bastionu Św. Elżbiety z około poi. XVI w., a nieco dalej okazały pałac neorenesansowy z 1901, przed wojną siedziba Wysokiego Komisarza Ligi Narodów, zaś obecnie siedziba zrzeszeń studenckich. Minąwszy ją zbliżamy się do Głównego Miasta, okazale się prezentującego swymi gmachami i wieżami widocznymi w głębi na lewo, w prześwitach ulic, prostopadłych do naszej trasy. Jedziemy ul. Wały Jagiellońskie, która kończy się przy wspaniałej renesansowej Bramie Wyżynnej z 1588, od której rozpoczyna się słynna z urody gdańska Droga Królewska. W głębi widać monumentalne budowle głównomiejskie. wzdłuż trasy po prawej zieleńce i pl. 1 Maja. po lewej okazałe gmachy - - siedziby banków i urzędów przy ul. Okopowej. Dalej poprzecznie do nich ustawiony i budynek przedwojennego Gimnazjum Polskiego w Gdańsku (obeci szkoła zawodowa). Po prawej piętrzy się nad miastem Biskupia Górl w średniowieczu była tu siedziba biskupów, zburzona przez gdańszcz i Krzyżaków w 1414. Na wysoczyźnie tej znajdują się fortyfikacje z X\ i .XIX w. W kazamatach bastionów więzieni byli internowani żołnie! z powstania listopadowego, a w 1939 bohaterscy obrońcy Poczty Polsk w^Gdańsku, do czasu wymordowania przez Niemców na Zaspie. Malti towano ich z nieopisanym okrucieństwem i traktowano jak zbrodniarc Przez wiadukt nad torami kolejowymi przedostajemy się na ul. Jedno; Robotniczej. Po prawej, tuż za wałem znajduje się Kanał Raduni z p< XIV w., wzdłuż którego będziemy jechać do odległego o 11 km Pruszc: Gdańskiego. Kanał zbudowali Krzyżacy w celu doprowadzenia woi pitnej do Gdańska. Wody kanału wykorzystywano także jako si napędową młynów. Dojeżdżamy po chwili do przedmieścia Stare Szko (w XVI w. osada uciekinierów ze Szkocji), gdzie wita nas monumentalr fasada pojezuickiego kościoła św. Ignacego, wzniesionego około połou XVIII w., fasada z 1815. Wyposażenie wnętrza rokokowe z 2 pol. XVI w., ołtarz główny z 1 pol. tegoż stulecia. Przy kościele (do 1781) czym było gimnazjum jezuickie. Tutejszy konwent odwiedzali królowie polsc a słuchaczem kolegium był m. in. Józef Wybicki, późniejszy gener; i autor słów Hymnu Narodowego. Dalej przy trasie przedmieście Orunia, niegdyś wieś podgdańsk wymieniona w 1356. Jadąc widzimy stare domki z XVIII i XIX w., a dali neogotycki kościół z 1823, zaś po drugiej stronie Kanału Raduni słynn niegdyś Park Oruński, w którym dworek z około 1800 (przedszkole). P prawej towarzyszy nam malownicza krawędź Wysoczyzny Gdańskie a po lewej rozciąga się nizina Żuław Gdańskich. Z TĆolei część Gdańsk Lipce, w których, tuż przy trasie, żuławski dom podcieniowy z poł. XV! w., z podcieniem wspartym na 9 słupach. Około 9 km od Dworc Głównego w Gdańsku przedmieście Święty Wojciech, w 997 osadi pamiętna pobytem Św. Wojciecha, który na wzgórzu nauczał i chrzc znaczne gromady ludzi. Na tym wzniesieniu znajduje się kaplica gotyck z XV w., przebudowana w 1880. Na dole stał klasztor Benedyktynó\ z'Mogilna, wzmiankowany w 1222. W 1537 spłonęła wieś i klasztoi Świątynię odbudowano w 1575. We wnętrzu wyposażenie z XV do XI' w., m. in. część gotyckiego tryptyku, okazały ołtarz główny z 1694 barokowe organy z 1741 i inne. Do osiedla trzeba zjechać z nowej arterii E77 dawną drogą, odgałęziającą się przed starszymi zabudowaniami. Najstarszym z budynków mieszkalnych jest plebania z 1710 (później przebudowana), leżąca na południe od kościoła. 11 km od centrum Gdańska Pruszcz Gdański, miasto o pow. 17 km2, ponad 20 tys. mieszkańców. Jest to prastara osada o dużym zaludnieniu już w początkach naszej ery (wielkie cmentarzysko, przebadane po wojnie). Pierwsza wzmianka z 1367. W średniowieczu istniał w Pruszczu dwór obroriny i baszta. Częste zniszczenia wsi podczas wojen. Prawa miejskie w 1941. Po ostatniej wojnie znaczny rozwój i rozbudowa miasta. Do cennych zabytków należy kościół gotycki z poł. XIV w., wyposażenie z XVI—XVIII w., brama cmentarna z 1648, kilka domów z 1 poł. XIX w. Z Pruszcza Gdańskiego jedziemy na południe, w stronę Tczewa. Za miastem odgałęzia się na zachód Obwodnica Trójmiejska, dochodząca d północnej części Gdyni. Po 4,5 km wieś Łęgowo, w której kościół gotycl z XIV w., odbudowany z 1748. — 2,5 km dalej wieś Różyny, gdzie kościc z poł. XVIII w., kilka zabytkowych domów, w tym przy drodze doi podcieniowy z końca XVIII w. Około 3 km dalej duża wieś Pszczółki znana od 1332. Przy drodze zabytkowy wiatrak typu holenderskiegc z XIX w. Za najbliższą wsią Kolnik biegła granica między Polsk a Wolnym Miastem Gdańskiem. Przypominają grób Michała Różankow skiego, polskiego żołnierza zamordowanego przez Niemców 16 sierpni; 1939, w czasie pełnienia służby na posterunku granicznym. Grób widocz ny jest na prawo od drogi. Ponad 4 km od Pszczółek wieś Miłobądz znana z przekazu z 1250. Kościół gotycki z XIV/XV w., zwieńczenie wież; z 1956. Plebania z 1 poł. XIX w. Po 5 km mijamy Malinowo — wielkii gospodarstwo ogrodniczo-sadownicze, zaopatrujące Trójmiasto i Tczew w owoce i warzywa. Przy drodze hotel "Malinowo" z restauracją. Z Malinowa około 2 km do centrum Tczewa (33 km z Gdańska). Tczew, miasto położone nad Wisłą, zajmuje 22 km2 i liczy około 58 tys. mieszkańców, silnie uprzemysłowione. Należy do najstarczych osad pomorskich. W 1198 wymienione jest jako Trsow, od 1252 było stolicą udzielnego księcia Sambora II, który wybudował nad Wisłą zamek (jego ruiny rozebrano w XIX w.), a w 1260 nadał osadzie prawa miejskie. W 1308 zajęli Tczew Krzyżacy, część ludności wymordowali, a resztę wypędzili z miasta. W okresie ich panowania mieściła się w Tczewie siedziba wójtów krzyżackich, a po wyzwoleniu Pomorza rezydowali na zamku polscy starostowie. W czasie wojen w XV, XVII i XIX w. miasto bywało niszczone i rabowane. W 1807 zdobyła Tczew Legia gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, który został tu ciężko ranny. Rozwój gospodarczy miasta nastąpił w 2 poł. XIX w., po przeprowadzeniu tędy dróg bitych oraz w 1852 linii kolejowej. Tczew został w XIX w. silnie zniemczony. Polacy tworzyli tu jednak swoje placówki gospodarcze i organizacje kulturalno-oświatowe, broniące ludność polską przed wynarodowieniem. Po wyzwoleniu miasta w dniu 30 I 1920 uruchomiono kilka zakładów przemysłowych, zbudowano nad Wisłą port, istniejący do dzisiaj i otwarto Szkolę Morską, czynną do 1930. 1 IX 1939 Niemcy zbombardowali miasto. Polacy wysadzili mosty, uniemożliwiając wkroczenie wroga od strony Prus Wschodnich. W czasie okupacji szalał w Tczewie terror. Mordowano Polaków, zsyłano ich do obozów koncentracyjnych lub na roboty. Część inteligencji wymordowano w pobliskim Lesie Szpęgawskim, gdzie zginęło około 8 tys. Polaków, głównie z Kociewia. Wyzwolone 12 III 1945 miasto żostało uprzemysłowione i rozbudowane na dużą skalę. Stało się ośrodkiem gospodarczym, oświatowym 1. Kościół parafialny Św. Krzyża, 2. Kościół podominikański, 3. Budynek dawnego klasztoru po przebudowie w 1881 r.. 4. Dom Kultury Kolejarza. 5. Neogotyckie spichrze 6. Resztki murów i baszt obronnych. 7. PBP "Orbis", 8. Biblioteka Miejska. 9. PKO. 10. Urząd Miejski. 11. "Hotel Miejski". 12. Kino. 13. Tablica pamiątkowa ku czci 13 zamordowanych przez Niemców mieszkańców Tczewa. 14. OST "Gromada", 15. Pogotowie Ratunkowe. 16. Kaplica ewangelicka, 17. Cmentarz i pomnik ku czci 469 żołnierzy radzieckich, 18. PZPR. 19. Liceum Ogólnokształcące, w latach 1920 1930 siedziba Szkoły Morskiej. 20. Targowisko, 21. Kościół Św. Józefa. i kulturalnym wschodniej części Kociewia i części Żuław. Odwiedzany jest Tczew przez turystów, którzy mogą poznać układ urbanistyczny miasta z XIII/XIV w., monumentalny kościół farny z XIII, XIV i XV w. (bogate wyposażenie głównie z XVII i XVIII w.), kościół Dominikanów z XIV w., odbudowany w końcu XVI w., obok klasztor z XIV w., obecnie szkoła. Zachowały się fragmenty murów obronnych z XIV w., kilkanaście kamieniczek z XIX w., głównie przy ul. Okrzei, Kościelnej i Mickiewicza, wiatrak z XIX w., fragmenty mostu kratownicowego z poł. XIX w. z neogotyckimi wieżyczkami. W 1983 otwarto w Tczewie Muzeum Wisły, filię Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku. Drogą kościerską wyjeżdżamy z Tczewa do Lubiszewa, położonego w odległości 6 km. Wieś tę wymienia przekaz z 1198 jako Lubissou. W XII w. siedziba kasztelana i stacja celna przy via mercatorum (drodze kupców) biegnącej tędy do Gdańska. Stał tu gród, w którym od 1229 do 1252 mieszkał Sambor II, samodzielny władca dzielnicowy. Gród przejęli joannici, zakon rycerski, który w 1 poł. XIII w. zorganizował w Lubisze-wie konwent i na mocy przywileju książęcego zaczął przekształcać osadę w miasteczko. Prócz Górnego Zamku, który stał w miejscu lub w sąsiedztwie istniejącego kościoła, ponad kilometr na południe od kościoła znajdował się Dolny Zamek, zapewne strażnica celna. W 1370 przejęli joannicką posiadłość lubiszewską Krzyżacy. 17 kwietnia 1577 wojska Stefana Batorego, dowodzone przez Jana Zborowskiego rozgromiły nad pobliskim Jeziorem Lubiszewskim (dziś Rokickie) 4-tysięczne wojska zbuntowanych gdańszczan. Gotycki kościół lubiszewski pochodzi z 1348, rozbudowany w 1 poł. XIX w., a wieża z początku XX w. We wnętrzu cenne dzieła plastyki i rzemiosła artystycznego z XV—XVIII w. Po 10 km jazdy wieś Godziszewo, bardzo stara osada, co przypomina grodzisko położone 2 km od wsi, na cyplu półwyspu wrzynającego się w Jezioro Godziszewskie, którego długość wynosi ponad 4 km. Wieś wymieniona w 1258, kiedy przekazał ją Sambor II z Tczewa cystersom w Pogódkach. Godziszewo ucierpiało wielce podczas wojen w XV, XVII i XVIII w. Po ostatniej wojnie powiększyło się i rozbudowało. Echem dawnych wydarzeń jest nazwa Święta Góra — wzniesienie leżące kilkaset metrów na południe od wsi, na którym poległo ponoć kilkuset Krzyżaków, według ludu "świętych krzyży". W murowanym kościele z 1748 renesansowy nagrobek J. Wiesiołowskiego i jego żony Justyny, z 1 poł. XVII w. Bogate wyposażenie rokokowe z 2 poł. XVIII w. Na miejscow; cmentarzu spoczywa ks. Paweł Czapiewski, zasłużony 8 km na zachód miasteczko Skarszewy, położone nad Wietcisą, na wyniosłe morenowej. Zajmuje 9 km2; około 5 tys. mieszkańców. Teren zamieszkany już oki 2500 lat temu. W 1198 istniejącą osadę grodową uzyskali od księcia Grzymisława Świecia joannici i na cyplu wzniesienia oblanym Wietcisą wybudowali zamek siedzibę konwentu, zawiadującego okręgiem wojskowo-administracyjnym, zw. b; watem. Na wschód od zamku rozwinęła się osada, której joannici nadali w 13 prawa miejskie. Miasto otoczono silnymi murami obronnymi. Kolejny przywi miejski otrzymały Skarszewy w 1341. Posiadały też znaczne majętności ziemskie (1 łanów). W 1370 pozyskali Skarszewy Krzyżacy i oddali rządy nad miastem wójto z Tczewa. Zapewne za rządów krzyżackich powstał potężny pierścień fortyfika z 3 bramami i licznymi basztami, po rozbudowie starszego. Po 1466 przesz miasteczko pod panowanie polskie, a od 1472 było siedzibą polskich starosto którymi od 1611 byli wojewodowie pomorscy, urzędujący na zamku. Dotkliwe cio spotkały skarszewian od Szwedów, którzy dokonywali totalnych rabunków i znis czeń. Również pożary rujnowały miasto kilkakrotnie. W Skarszewach czynny b sąd grodzki, na którego czele stał wojewoda pomorski. W sądzie tym praktyków w latach 1762—1767 Józef Wybicki, późniejszy wybitny polityk, przyjaciel gen. Jai Henryka Dąbrowskiego, autor tekstu "Jeszcze Polska nie zginęła". 14 września 1772 zajęli miasto Prusacy. W 1818 włączyli je do powia kościerskiego. W ciągu XIX w. miasteczko uległo silnej germanizacji, ale patriotyc na większość ludności polskiej stawiała czoło niemczyżnie, zakładała polsk placówki gospodarcze i organizacje kulturalno-oświatowe. Wyzwolenie przynios wojsko polskie w styczniu 1920. W miasteczku pozostała jednak około 9( Niemców, wrogo nastawionych do Polski. Z nich rekrutowali się mordercy, któr; po wybuchu wojny w 1939 pastwili się nad ludnością polską. Nazwiska zamęczi nych skarszewian widnieją na tablicy, umieszczonej po wojnie opodal dworca PKI Zniszczone silnie miasteczko powróciło 8 marca 1945 pod rządy polskie. Nastąpi; stopniowa jego odbudowa i rozbudowa, powstały niewielkie zakłady przemysłowi rozwinęło się rzemiosło, otwarto kilka szkół, dom kultury itp. Miasto otrzymał tytuł "Mistrza Gospodarności" i wysoką nagrodę. Zabytki: Układ urbanistyczny z XIV w., duże fragmenty murów obronnyc z basztami, dawny ratusz z XVIII/XIX w. i kilkanaście domów z XVIII/XIX v Zachowało się także przyziemie zamku z XIV w., obecnie odbudowywanegc Wielokrotnie odbudowywany w przeszłości kościół z XIV w. posiada wyposażeni z XVII i XVIII w. Bolesne miejsce pamięci to las "Probostwo", cmentarz żydows) i tzw. "Dolina Śmierci" leżąca przy drodze do Więcków. Tam mordowali Nieme Polaków ze Skarszew i okolicy. W miejscach tych masowe groby, a w mieści pomnik i tablice. Powrót do Godziszewa, skąd 5 km na północ Gołębiewo. Przy drodz dwie przydrożne kapliczki z figurami świętych na słupach. 1 Urząd Miasta i Gminy. 2. Dawny ratusz, 3. Zamek, 4. Podzamcze, 5. Kościół parafialny, 6. Domy zabytkowe, 7. Mury obronne. 8. Położenie Bramy Gdańskiej, 9. Położenie Bramy Chojnackiej, 10. Położenie Bramy Młyńskiej, II. Boisko sportowe. Po 2,5 km podróży trasą dojeżdżamy do Trąbek Wielkich, wymienionych w 1280 jako Trubki. Przeszły wówczas z rąk benedyktynów ze Świętego Wojciecha do cystersów z Lądu pod Kaliszem. Po 1329 wyodrębnił się folwark Trąbki Małe, należący do cystersów, a Trąbki Wielkie przejęli Krzyżycy. W 1628 Szwedzi zrabowali wieś i spalili kościół z 1300. Rychło wzniesiono nowy, istniejący do dziś. Wyposażenie z okresu baroku i rokoka. Podczas zaboru pruskiego ludność, w większości polska, walczyła o swoją tożsamość narodową. W okresie przynależ-..... / ności do Wolnego Miasta Gdańska posiadała polską szkołę i ochronkę oraz polskie organizacje. Żyje wśród mieszkańców pamięć o Gertrudzie Pawłowskiej, kierowniczce ochronki, zamordowanej przez Niemców w Ravensbriick. Po 12 km dalszej jazdy przecinamy pod Straszynem malowniczą dolinę Raduni. 1,5 km dalej wjeżdżamy na Obwodnicę Trójmiejską. Skręcamy w lewo i po około 11 km dojeżdżamy do wsi Matarnia. Pierwotnie była w tym miejscu wieś Chojno, "zaginiona" w czasie wojen, obecną założyli cystersi oliwscy i nadali jej nazwę od św. Materna. Zabytkowy kościół, zapewne z XV w., posiada opis z 1584. Wyposażenie z XV do XVIII w. Wracamy ze wsi na Obwodnicę i po 7 km dalszej jazdy w kierunku Gdyni, wzdłuż granicy Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, rozciągającego się na prawo od trasy, osiągamy w osiedlu Wysoka następne skrzyżowanie dróg. Skręcamy w prawo na drogę prowadzącą z Wejherowa do Oliwy. Po przejechaniu 5 km jesteśmy pod wzniesieniem Pachołek. Stąd ulicami Opacką i następnie Czyżewskiego stajemy na granicy Gdańska z Sopotem.