Noclegi nad morzem w Polsce

Kaszubski haft

07 czerwiec 2012r.

Kaszubski haft jest wielobarwny; używa się do niego 7 kolorów. Być może wywodzi się on z siedmiobarwnej tęczy lub z haftów na starych czepcach. Najczęściej spotykanym motywem zdobniczym jest owoc granatu w najrozmaitszych transfi-guracjach, które lud zowie "śliwą" albo "makówką", dalej motyw tulipana, który pojawia się albo w formie zamkniętej, dwulistnej, albo rozwarty z wewnętrzną dekoracją, motyw róży wodnej czyli kaszubskiej o trzech odcieniach płatków w barwie niebieskiej. Przekomponowaniem róż są rozety ażurowe, zakratkowane. Występują też kwiaty powoju jako zgeometryzowane, trójkątne zdobiny; do geometrycznych motywów należy zaliczyć serca ażurowe, słońca, "kuronki", drobne trójkąciki i ząbki. Występują także "pszczółki", "wisienki", "żuczki", listki mieczykowate, dębowe oraz listki jagód czyli tzw. "borowiki" czy "borowicze". We współczesnym hafcie kaszubskim spotyka się także motywy palmetowe, kwiaty stokroci oraz różne odmiany "szyszki". We wszystkich współczesnych haftach zazwyczaj stosuje się kolor granatowomodry, zielony w tonacji oliwkowej i ognistą czerwień. Rzadko kolor brązowy, a nigdy fioletowy. Najpiękniejszy i najstarszy zarazem haft kaszubski można zobaczyć na czepkach kaszubskich tzw. złotogłowiach, wyszywanych piękną techniką, złotą i srebrną nicią kładzioną na aksamicie lub jedwabiu. Czepce te przypominają staropolskie okazy tego typu z XVII czy XVIII stulecia, również złotolite, plastycznie haftowane. Najczęściej występującym ornamentem kaszubskich czepców jest owoc granatu i palmeta w otoczeniu tulipanów i listków borowika. Czepce te są jedyną pozostałością kaszubskiego stroju ludowego. Haft kolorowy również łączy się genetycznie ze strojem i tu znajduje swoje uzasadnienie, gdyż zdobił on przyramki koszuli dziewczęcej, kołnierzyk i mankieciki, ozdabiał biały fartuszek i narożniki gorsecika. Z chwilą kiedy na Kaszubach przestano używać stroju ludowego, nie wygasł jeszcze haft. Poszczególne jego elementy przeniosły się na przedmioty codziennego użytku, na ręczniki, najpierw paradne, a potem użytkowe, na serwety, obrusy, poduszki, firanki, na bluzy i do dzisiaj haft kaszubski spotkać można w niejednym domu tak na wsi jak i w mieście. W rozpowszechnieniu haftu kaszubskiego, które dokonało się przed około 50 laty, zasłużyły się rodziny: Gulgowskich z Wdzydz, Lewandowskich z Kościerzyny, Aleksandry Majkowskiej z Kartuz oraz wielu innych. Obecnie na czoło wszystkich warsztatów hafciarskich wybija się pracownia uspółdziel-czona Jadwigi i Zofii Ptach w Żukowie. Siostry Ptachówny. najlepiej przechowały tradycje kaszubskiego haftu w jego motywacji, kolorystyce i technice.