Noclegi nad morzem w Polsce

Historia Gdańska cz 2

07 czerwiec 2012r.

Wysoki przejazd i dwa przejścia Złotej Bramy prowadzą na najważniejszą arterię Głównego Miasta — ul. Długą. Ul. Długa wraz z przedłużającym ją ku wschodowi Długim Targiem była zamieszkiwana przez najmożniejszy gdański patryc jat, który nie skąpił środków na upiększenie zajmowanych kamieniczek. Bogactwo właścicieli ujawniało się na zewnątrz wspaniałym wystrojem stylowych fasad, wewnątrz zaś przepychem pomieszczeń znanych ze starych rysunków i sztychów. W okresie zaboru pruskiego zniszczono większość architektonicznych ozdób ul. Długiej; usunięto okazałe przedproża, poprzesuwano wejścia, zlikwidowano wiele cennych portali, powybijano wielkie otwory na wystawy okienne, przebudowano liczne szczyty — co odebrało ulicy jej zabytkowy, w ciągu paru stuleci ukształtowany wygląd. Podczas działań wojennych w 1945 r. ul. Długa, podobnie zresztą jak i cały stary Gdańsk, zamieniona została w ruinę. Dokonana w 1. 1950—54 odbudowa przywróciła jej architekturę historyczną. Bogaty wystrój na fasadach kamieniczek jest dziełem gdańskich plastyków. Każdy niemal dom pokryty został barwnym tynkiem. W zharmonizowane ze sobą świetnie pod względem kolorystycznym płaszczyzny ścienne wkomponowano całe bogactwo ozdób plastycznych. Są to nierzadko złocone rzeźby kamienne, interesująca ceramika, obrazy wykonane techniką mozaiki czy sgraffita. Wystrój plastyczny ul. Długiej i Długiego Targu uzupełnia artystycznie wykonana przez współczesnych gdańskich mistrzów metaloplastyka w postaci krat, okuć, latarń itp. Przy odbudowie wnętrza kamieniczek dostosowano do współczesnych wymogów. Poza wyjątkami znikły słynne gdańskie sienie z klatkami schodowymi i bogatym wyposażeniem. Zamiast dotychczasowych trzech traktów wprowadzono dwa. Nowy układ izb wyeliminował charakterystyczne świetliki, wprowadzające światło dzienne do środkowego traktu mieszczącego klatkę schodową oraz izdebki o charakterze gospodarczym. Zlikwidowano również liczne oficyny i przybudówki na tyłach kamieniczek. Budynki ul. Długiej reprezentują wszystkie style począwszy od gotyku a skończywszy na zachowanych dwu eklektycznych kamieniczkach z ok. 1900 r. Tuż na początku w sąsiedztwie Złotej Bramy znajduje się po obydwu stronach grupa kamieniczek, których interesująca architektura a także przyjemne dla oka rozwiązanie kolorystyczne elewacji i wreszcie staranne wykonanie detali świadczą o troskliwej odbudowie tego zakątka. Nieco dalej, po prawej stronie wyróżnia się pośród innych kamieniczek okazały Dom Uphagena (13), obecnie siedziba Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki, wzniesiony w 1776 r. przez patrycjusza gdańskiego Piotra Uphagena. Na mocy testamentu spadkobiercom nie wolno było zmieniać architektury budynku ani bogatego wyposażenia wnętrza. Powstało w ten sposób rzadkie i cenne muzeum, które ukazywało dom mieszczański z 2 poł. XVIII w. Po pożarze w 1945 r. zachowała się część fasady oraz rokokowy portal a także większość wyposażenia. W przyszłości przewiduje się utworzenie oryginalnej placówki muzealnej. Z tego samego okresu pochodzi rokokowa kamieniczka pod nr 13. Na miejscu domów nry 22—24 wzniesiono w 1. 1896—99 wielki gmach poczty. Po pożarze w 1945 r. ocalał z niego tylko wschodni fragment eklektycznej fasady. Odbudowana całość stanowi próbę nawiązania do form panujących na ul. Długiej. Zachowany częściowo renesansowy portal z kamieniczki nr 23 wmurowano w tylną ścianę budynku. Szereg najcenniejszych kamienic ul. Długiej rozpoczyna stojąca pod nr 28 renesansowa kamienica Ferbe-r ó w (14), wzniesiona w 1560 r. przez wybitnego patryejusza Konstantego Ferbera. Od rzeźby zdobiącej ją nosiła niegdyś nazwę "Adam i Ewa". W attyce jej widnieją herby Polski, Prus Królewskich i Gdańska. Sąsiednia, nr 29 barokowa kamieniczka stanowiła własność burmistrza i burgrabiego królewskiego Czirenberga. Ze względu na oryginalne przyozdobienie należy do naj cieką wiszych w Gdańsku. Wzniesiono ją ok. poł. XVII w. Następna renesansowa kamieniczka pod nr. 30 pochodzi z 1 poł. XVII w., później przebudowana. W neoklasycysitycznej elewacji kamieniczki pod nr 32 znajduje się barokowy portal z innej kamie* niczki gdańskiej. Późnobarokowa kamieniczka nr 33 ma autentyczny portal z 1 poł. XVIII w. Autentyczny portal posiada również zrekonstruowana klasy-cystyczna kamieniczka nr 34 z przełomu XVIII i XIX w. Szczególnie wytworną oprawę ma wczesnorenesansowa kamienica, nr 35 tzw. Lwi Zamek (15), wzniesiona w 1569 r. przez Jana Kramera, twórcę kilku cennych budowli gdańskich. Znaczna część oprawy kamiennej jest autentyczna. Najbogatszy wysitrój z piaskowca posiada kamieniczka wczesnorenesansowa nr 37 z 1563 r., z autentycznym fryzem nad parterem. Wczesnorenesansowa kamieniczka nr 38 z 1567 r. posiada również autentyczny fryz nad częścią parterową oraz 3 hermy nad portalem. Od strony dziedzińca znajduje się sklepienie dawnej oficyny z 1567 r. z renesansowym portalem. Ciąg pięknych fasad kończy po tej stronie ul. Długiej piękna kamieniczka (16) pod nr 45, wzniesiona ok. 1560 r., obecnie siedziba Gdańskiego Okręgu PTTK i schronisko wycieczkowe. Jest to jeden z przykładów włoskiego renesansu. Znaczna część cennego wystroju autentyczna. Piękny renesansowy portal z tej kamieniczki, posiadający w nadprożu orła polskiego znajduje się w sieni Ratusza Staromiejskiego przy ul. Korzennej.